Na een dialoog over vroegtijdige zorgplanning met je naasten en je huisarts of een andere zorgverlener, kan je ervoor kiezen je keuzes vast te leggen in wilsverklaringen.
In België kan je op bepaalde documenten (wilsverklaringen) aangeven welke zorg je later wil krijgen en niet krijgen.
Sommige van de wilsverklaringen kan je laten registreren bij je gemeente. Dit is niet noodzakelijk. Het allerbelangrijkste is dat je erover spreekt met je naasten en je huisarts zodat zij op de hoogte zijn van je wensen en daarmee rekening kunnen houden indien je wilsonbekwaam bent.
De blanco documenten vind je hieronder. Maar ook andere organisaties zoals LevensEinde InformatieForum (LEIF), de mutualiteiten, enz. bieden zulke documenten aan. Je hoeft deze niet op verschillende plekken in te vullen.
Bij het invullen van de negatieve wilsverklaringen kan je altijd hulp vragen aan je huisarts of kan je terecht bij de thuisverpleging, zorgverleners in het ziekenhuis, de 13 regionale LEIFpunten en de 15 regionale Netwerken Palliatieve Zorg.
In een positieve wilsverklaring kun je vastleggen wat je zeker wel wil.
Het bekendste voorbeeld is de wilsverklaring euthanasie bij onomkeerbaar bewustzijnsverlies. In deze wilsverklaring geef je aan dat je euthanasie wenst als je in een onomkeerbare coma zou belanden. Dit gaat bijvoorbeeld om de situatie na een zwaar hersenletsel door een verkeersongeval of herseninfarct. Het gaat dus niet om bijvoorbeeld een situatie van gevorderde dementie.
Om geldig te zijn moet zo’n positieve wilsverklaring euthanasie correct opgesteld zijn en moeten er twee getuigen tekenen, waarvan minstens één geen belang mag hebben bij je overlijden. Een positieve wilsverklaring euthanasie is niet wettelijk bindend: een arts heeft altijd de vrijheid om er al dan niet op in te gaan.
Je mag de wilsverklaring euthanasie niet verwarren met het actuele verzoek tot euthanasie, waarbij je een arts vraagt om je leven te beëindigen in een situatie waarin je al ziek bent en hierdoor ondraaglijk lijdt.
Andere vormen van positieve wilsverklaringen zijn:
In een negatieve wilsverklaring leg je vast wat je niet wil. Je kan bijvoorbeeld aangeven dat je, als er geen kans op herstel meer is, niet kunstmatig gevoed wil worden, niet meer op een dienst intensieve zorg wil opgenomen worden of niet gereanimeerd wil worden.
Het is niet nodig om elke mogelijke medische ingreep of behandeling op te sommen: een goed aangegeven zorgdoel zal meestal al heel wat duidelijk maken. Zo kan je bijvoorbeeld aangeven dat je geen ziekenhuisopname meer wenst, tenzij noodzakelijk voor je comfort.
Een negatieve wilsverklaring is juridisch bindend. Elke zorgverlener is wettelijk verplicht om zich aan deze weigering van sommige behandelingen te houden, ook als ze soms jaren voordien verwoord is.
Bij het invullen van de wilsverklaring is het goed om je te laten bijstaan door een zorgverlener, want om rechtsgeldig te zijn moeten wilsverklaringen aan bepaalde vereisten voldoen.
Wilsverklaringen zijn onbeperkt geldig, en dus is het belangrijk om ze aan te passen telkens je situatie of je visie verandert.
Zowel de registratie bij je gemeente als een zorgvolmacht zijn niet strikt noodzakelijk om een wilsverklaring geldig te maken. Je bent dus niet verplicht om een wilsverklaring te laten registreren bij je gemeente of om een zorgvolmacht op te stellen.
Hieronder kan je de verschillende wilsverklaringen downloaden en invullen. Vooraf aan het in te vullen document is er telkens een korte uitleg met de bijzonderheden rond deze wilsverklaring.