Omgaan met emoties

De boodschap dat je niet meer beter wordt en palliatieve zorg zult krijgen, kan een grote impact hebben op hoe je je voelt. Iedereen reageert anders in deze situatie, maar enkele gevoelens die vaak voorkomen, zijn:

Een ongeneeslijke ziekte kan gepaard gaan met ingrijpende verlieservaringen. Als patiënt verlies je niet alleen je gezondheid, maar vaak ook je zelfstandigheid en het leven dat je voor je ziekte leidde. Bovendien zullen jij en je naasten steeds meer beseffen dat jullie binnenkort afscheid moeten nemen van elkaar.

Als je weet dat je gaat sterven, kan je angstgevoelens ervaren: angst voor pijn en aftakeling, voor het naderende afscheid, voor de dood, angst om vergeten te worden… Ook de mensen uit je omgeving kunnen angstig zijn, bijvoorbeeld over hoe ze verder moeten na je overlijden.

Veel mensen reageren kwaad of opstandig als ze horen dat ze niet meer beter kunnen worden. Ze vinden het oneerlijk en vragen zich af waarom dit uitgerekend hen moet overkomen.

Vaak is het moeilijk te accepteren dat dokters je niet meer kunnen genezen, en dat er iets in je lichaam gebeurt waarover je geen controle hebt.  

Heel wat mensen die weten dat ze niet meer lang te leven hebben, worstelen met schuldgevoelens. Je kan je bijvoorbeeld schuldig voelen tegenover je familie omdat je steeds meer zorg nodig hebt of je kan spijt hebben over iets uit je verleden, zoals een familieruzie. Ook je naasten kunnen geconfronteerd worden met schuldgevoelens. Je schuldig voelen, betekent echter niet dat je ook schuldig bent. Een schuldgevoel heeft vaak te maken met liefde. Als je om iemand geeft, is het normaal dat je je soms schuldig voelt over hoe dingen zijn gelopen.

Tips om met moeilijke emoties om te gaan

Emoties mogen er zijn

Het is heel normaal dat jij en je naasten in deze situatie door emoties worden overspoeld. Onderdruk je gevoelens niet, maar probeer ze toe te laten en te benoemen.

 

Laat ook onverwachte of ongewenste emoties toe, zoals kwaadheid of schuldgevoelens. Veroordeel jezelf niet om deze gevoelens, maar probeer ze er gewoon te laten zijn. Gevoelens zeggen niets over wie je bent, enkel wat je op dat ogenblik ervaart.

Het is ook oké om je emoties soms wat naar de achtergrond te duwen of afleiding te zoeken. Dit kan je helpen om even tot rust te komen of wat energie op te doen.

Emoties delen, kan opluchten

Hoe moeilijk het soms ook is, het kan helpen om je gevoelens te uiten. Als je dat wil, wees dan niet bang om met je omgeving in gesprek te gaan over wat jullie overkomt en wat dit met jullie doet. Daardoor voorkom je misverstanden en kun je elkaar beter begrijpen. Iets samen dragen verandert misschien niets aan de situatie, maar kan wel helpen om het draaglijker te maken. Probeer elkaars reacties en tempo te respecteren: iedereen beleeft dit op zijn of haar eigen manier, en daar is niets mis mee.

 

Familie en vrienden aarzelen vaak om met iemand die ziek is te praten over het naderende afscheid en de dood, omdat ze die persoon niet willen kwetsen of willen confronteren met de harde waarheid. Weet dat het voor veel patiënten juist een opluchting kan zijn om over deze onderwerpen te kunnen en mogen praten.

 

Contacteer eventueel een lotgenotengroep uit je regio: veel patiënten en hun naasten vinden het heilzaam om met lotgenotente praten.

 

Voor sommige mensen helpt het eerder om hun emoties te uiten op andere, creatieve manieren: schilderen, tekenen, schrijven, muziek maken, dansen.

Zoek afleiding

Voor sommige mensen helpt het om te praten, maar voor anderen maakt praten het net moeilijker. Zij hebben bijvoorbeeld meer nood aan afleiding. Ook afleiding kan een gezonde manier zijn om met de situatie om te gaan. Het is vooral belangrijk om te kijken wat jij nodig hebt.

 

Zoek hulp

Aarzel niet om met je zorgverleners te praten over je gevoelens. Dat kan bijvoorbeeld je huisarts, verpleegkundige of zorgkundige zijn, maar ook een psycholoog of psychiater, een sociaal werker, een vrijwilliger palliatieve zorg…

 

Palliatieve zorg draait niet enkel om fysieke zorg: aandacht voor psychische en emotionele vragen is een even belangrijke pijler in palliatieve zorg. Zorgverleners uit de palliatieve zorg hebben dan ook veel ervaring met de gevoelens die in het ziekteproces naar boven komen. Ze hebben de nodige deskundigheid om je te helpen omgaan met angst, verdriet, boosheid, onmacht…  

Er zijn geen regels

Tot slot: weet dat er geen regels zijn om met deze moeilijke periode om te gaan. Denk niet dat iets mis is met je omdat je aan niets anders meer kunt denken, of omgekeerd, dat je er te weinig mee bezig bent. Hoelang je met iets worstelt en op welke manier, is voor iedereen anders. Er is geen juiste manier van reageren.

Al deze verschillende manieren zijn even waardevol. Iedereen verwerkt een crisis op zijn of haar eigen manier. Het is belangrijk om elkaar daarin ruimte te geven. Het is ook niet vreemd als in de loop van een dag verschillende heel uiteenlopende stemmingen of behoeften elkaar opvolgen. En natuurlijk is er niets mis mee als je ook positieve gevoelens zou ervaren: opluchting, dankbaarheid, liefde, hoop, vertrouwen…

 

Op zoek naar lotgenoten?

Omgaan met emoties van kinderen

Wat als iemand in de nabije omgeving van een kind palliatief wordt? Hoe ga je om met de emoties en het verdriet van het kind, en hoe kun je het kind zo goed mogelijk begeleiden?

Neem zeker een kijkje op onze website over kinderen en palliatieve zorg. Hier vind je veel tips en informatie over hoe je kinderen kan betrekken en ondersteunen. Naar de website.