Hoe betrek ik kinderen bij palliatieve zorg?
Verdriet hoort bij het leven
Je kunt kinderen de pijn van een verlies niet besparen.
Het is goed om kinderen zowel bij vrolijke als bij verdrietige gebeurtenissen te betrekken. Het leven bestaat nu eenmaal uit vreugde en verdriet.
Volwassenen hebben vaak een beschermende reflex naar kinderen waardoor ze hen trachten te behoeden voor confrontaties met pijn en leed in hun leefwereld. Als volwassenen zwijgen over het verlies of het verborgen houden voor kinderen doen ze dit vaak vanuit deze reflex.
Maar, kinderen weghouden van, bijvoorbeeld, een palliatieve grootouder betekent dat de band tussen deze kinderen en de grootouder niet wordt erkend. Kinderen voelen zich hierdoor vaak buitengesloten en bijzonder eenzaam in hun verdriet. Ze voelen veranderingen in hun leefwereld immers haarfijn aan. Ze kunnen vaak niet benoemen wat er aan de hand is, maar ze merken wel dat de sfeer in huis is veranderd. Soms pikken kinderen flarden van gesprekken op, wat hun gevoel van onveiligheid nog groter maakt. Kinderen zijn ook zeer opmerkzaam voor niet-verbale communicatie bij volwassenen. Alles duidt erop, wijst erop of lijkt erop te wijzen dat er iets ernstigs aan de hand is, maar niemand zegt iets. Hierdoor kunnen kinderen vanuit hun fantasie de dingen gaan invullen wat vaak nog wreder is dan de realiteit.
Dit leidt tot onjuiste conclusies, wat op zich kan leiden tot het ontwikkelen van angsten, misverstanden, schuldgevoelens… bij kinderen. Kinderen hebben het meest baat bij een open en eerlijk gesprek op hun niveau en in respect met de keuzes die ze zelf maken.
Systematisch niet ingaan op hun vragen of leugentjes om bestwil kunnen leiden tot een breuk in de vertrouwensrelatie. Als je een directe vraag krijgt van een kind verwachten kinderen een eerlijk antwoord en geen leugens.
Houd als volwassene rekening met de leeftijd van een kind. Hoe jonger het kind, hoe minder het echt begrijpt wat er aan de hand is en hoe meer het afhankelijk is van informatie en houvast van anderen.
Geef kinderen de kans om deel uit te maken van het gebeuren en om afscheid te nemen, zonder te forceren. Een volwassene reikt een aantal mogelijkheden aan zonder het kind te dwingen in een bepaalde keuze. Als een kind niet wil betrokken worden, probeer dan na te gaan wat de reden hiervan kan zijn. En misschien wil een kind een volgende keer wel op het aanbod ingaan.