Afgelopen dinsdag mochten we met trots 540 aanwezigen verwelkomen op de 20ste editie van het Vlaams Congres Palliatieve Zorg. Deze feestelijke editie ging door in het sfeervolle Play Zuid in Antwerpen. Alles stond in het teken van de kwetsbare kracht in de palliatieve zorg, een thema dat op verschillende manieren werd belicht door de sprekers. Naast het boeiende programma zorgden live muziek, een photobooth en kwalitatieve catering voor een ontspannen setting waarin verbinding centraal stond.
Dat het een geslaagde feesteditie was, mochten we al van verschillende deelnemers vernemen. Tijdens de dag werd er niet alleen geluisterd en geleerd, maar ook gelachen en gehuild. Onze sprekers slaagden erin de aanwezigen te raken, zowel emotioneel als intellectueel, en wisten ook de nodige humor in hun verhaal te verweven.
Het congres werd om tien uur feestelijk geopend door onze voorzitter, dr. Jo Lisaerde. Daarna was het de beurt aan voormalig voorzitter prof. dr. Peter Pype met zijn lezing over kwetsbare kracht. Hij presenteerde drie casestudies waarin afwisselend de kwetsbaarheid van een patiënt, een HAIO en een zorgverlener aan bod kwamen. Met zijn pleidooi voor mildheid en authenticiteit naar zowel anderen als jezelf, zette hij de toon voor een dag vol reflectie en inspiratie.
Doorheen de dag verzorgde Erik Goossens twee maal een muzikaal intermezzo. Ondanks het feit dat hij zijn stem deels kwijt was, kon hij ons toch raken met enkele mooie nummers. Hij werd daarin uitstekend bijgestaan door twee getalenteerde collega-muzikanten.
Het daaropvolgende interview door Friedl’ Lesage met Bart Cardon en Griet Teck bracht veel emoties teweeg in de zaal. Bart bracht een aangrijpende getuigenis over het afscheid van zijn vrouw Becky, een verhaal dat diepe indruk maakte. Daarbij kregen we ook fragmenten te zien uit de film Touching Infinity. Filmmaker Griet vertelde hoe ze de kracht van mantelzorg op een bijzondere manier in beeld wilde brengen. De aanwezigen werden warm uitgenodigd om deze prachtige documentairefilm te bekijken.
Na de lunchpauze hervatte het programma met een boeiende lezing van Kathleen Verhelst. Ze citeerde dr. Keith Skene die sprak over de mens als homo vulnerabilis. Ook gaf ze een heldere analyse van de drie niveaus van kwetsbaarheid waarmee zorgverleners te maken krijgen en bood concrete handvaten om hiermee om te gaan. Haar presentatie werd versterkt door het gedicht ‘Lievemans’ van Lucas Rijneveld, dat het centrale thema van de dag treffend illustreerde:
“Vertel me,
lievemans, dat er in wankelen
een prachtige vorm van houvast schuilt,
dat ik kwetsbaar mag zijn in alles wat me maakt en raakt.”
Dr. An Haekens sloot hierbij aan met haar lezing over psychische problemen in de palliatieve fase. Ze toonde aan dat het herkennen en begrijpen van persoonlijkheidsstoornissen kan helpen om met moeilijke situaties om te gaan. Haar casussen van Roland en Stefanie waren voor veel zorgverleners herkenbaar, en ze benadrukte dat ook in de laatste fase van het leven het zinvol kan blijven om depressies te behandelen.
Na een verfrissende koffiepauze doorbrak Inge De Clippeleir taboes door het te hebben over seksualiteit en intimiteit in de palliatieve zorg. Ze benadrukte dat ook dit een prioriteit zou moeten zijn voor zorgverleners. Met sprekende voorbeelden uit haar ervaring in de oncologie liet ze zien dat koppels, ondanks een zware diagnose, vaak nog steeds intimiteit en seksualiteit willen beleven. Ze pleitte dan ook voor meer koppelbedden in ziekenhuizen en woonzorgcentra, waarmee we privacy en intimiteit kunnen teruggeven aan patiënten.
De dag werd afgesloten met een bijzondere lezing van prof. Carlo Leget, die uit het verre Utrecht kwam om te spreken over rouw en verlies. Hij beschreef rouw als een uiting van liefde en stelde dat zolang de liefde blijft, de rouw nooit echt ophoudt. Zijn tedere verhaal over Flora en Robert, die na een korte relatie afscheid moesten nemen, maakte duidelijk dat rouw geen lineair proces is, maar iets dat ons in alle dimensies van ons menszijn raakt. Ook stelde hij de bekende rouwfases van Kübler-Ross ter discussie, met de vraag of rouw wel ooit volledig kan worden afgerond. Het was een ontroerende en betekenisvolle afsluiter van een indrukwekkende dag.
Tijdens de dag werden zaadjes geplant voor persoonlijke en professionele groei. Om die groei thuis verder te zetten, kreeg iedere deelnemer na afloop een gedicht van mantelzorger Thalia Wouters, gedrukt op groeipapier. In dat papier zitten zaadjes verwerkt waaruit vergeet-me-nietjes groeien eens je ze in de grond plant. Een passend symbool voor kwetsbare kracht.
Deze 20ste editie was gevuld met muziek, inspiratie, emotie en connectie. We kregen alvast veel positieve reacties over de inhoud, sfeer en organisatie van dit congres. Daarvoor bedanken wij graag de sprekers voor hun waardevolle bijdragen, het organisatiecomité voor de zorgvuldige planning en uitvoering en uiteraard de deelnemers voor hun betrokkenheid. Het volgende congres zal in Brugge doorgaan in juni 2025. Graag zien we jullie daar!
