Volledige dagplanning
Opening congres
10u00 - 10u15
Peter Pype is huisarts sinds 1991 met daarnaast gedurende zijn hele carrière een grote affiniteit voor palliatieve zorg. Hij was gedurende vijftien jaar equipe-arts van het palliatief netwerk Midden West-Vlaanderen. In 2014 schreef hij een doctoraat over werkplekleren tussen huisartsen en palliatief verpleegkundigen. In 2018 werd hij hoofddocent aan de Vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg van de universiteit Gent waar hij zich focust op interprofessionele samenwerking in zorg en welzijn. Daarnaast geeft hij ook lessen palliatieve zorg aan geneeskundestudenten en ook onderzoeksmatig blijft palliatieve zorg in zijn vizier. In 2022 werd hij verkozen tot voorzitter van Palliatieve Zorg Vlaanderen.
Kwetsbare kracht, als een vlinder in de storm
10u15 - 11u00
De voorbije decennia heeft het palliatieve landschap grote veranderingen doorgemaakt. Net zoals de rest van de gezondheidszorg en bij uitbreiding onze hele maatschappij. Tussen al die veranderingen, klein en groot, lokaal en nationaal, bleven zorgverstrekkers in de palliatieve zorg zich focussen op de persoon die op dat moment hulp nodig had. Ondanks de permanente uitdagingen en de soms heel disruptieve situaties slaagden hulpverleners er in te doen wat nodig is, terwijl ze zelf onder grote druk stonden. Wat maakt dat ze dit kunnen? Wat maakt hen zo veerkrachtig om elke dag opnieuw zichzelf te vergeten en aan die persoon te denken die voor hen zit? Is het een superkracht? Of gewoon een overdosis cafeïne? Wat kunnen we leren uit het verleden om de toekomst voor te bereiden? Want ook in de toekomst staan ons nog grote uitdagingen te wachten. Veranderingen waar we geen vat op hebben, zoals demografische ontwikkelingen in onze maatschappij. Veranderingen waar we kunnen proberen vat op te hebben, zoals de zorgorganisatie. En veranderingen waar we echt wel zelf verantwoordelijk voor zijn, zoals de manier waarop we samenwerken. We zullen reflecteren over de kwetsbare kracht van hulpverleners, zodat ze ook in de toekomst, ondanks een complexe context, kunnen blijven verder gaan. Zoals een vlinder in de storm.
Intermezzo
11u00 - 11u15
Interview: Raken aan oneindigheid, de kracht van mantelzorg
11u15 - 12u00
In 2020, in volle coronatijd, haalde Griet Teck met haar film Touching Infinity de zalen en het televisiescherm. De film schetst indringend en ontroerend de impact van een palliatief traject op gezinnen en mantelzorgers. Aan de hand van enkele fragmenten interviewt Friedl’ Lesage zowel Griet Teck als filmmaker en getuige van op de eerste lijn als Bart Cardon die als partner van Rebecca figureert in deze film en het verlies van zijn partner en de aanloop ernaar in deze film liet optekenen. Ze exploreren de kwetsbare kracht van mantelzorg.
Bart Cardon (1976) is papa van Helena (15), Elodie (13) en Feline (11). Hij woont samen met hen in Aalst, waar hij werkt op de sociale dienst van CM. Zijn echtgenote, Rebecca Heyse, kreeg in 2013 – als een bliksemschicht bij heldere hemel – te horen dat er darmkanker was uitgezaaid naar de lever. Genezen was volgens de artsen geen optie meer, er werd voor maximale levensverlenging gegaan. De initiële prognose luidde twee maanden tot twee jaar. Uiteindelijk werden het nog meer dan vijf jaar. In die tijd kreeg ze een kleine honderd chemobehandelingen, onderging ze enkele zware leveroperaties en behandelingen met innovatieve bestralingstechnieken en als laatste werd ook experimentele medicatie toegediend. Uiteindelijk stierf ze in januari 2019, 3 weken voor haar 42e verjaardag. Al die tijd ging het leven van hun gezin gewoon door. Achteraf bekeken beschouwen ze het als misschien wel hun gelukkigste jaren samen.
Griet Teck (1982) woont in Gent waar ze als documentairefilmmaker en beeldend therapeut werkt op het snijvlak van film, beeldende kunst en zorg. Ze maakte de films Feel My Love en Touching Infinity. Terugkerende thema’s binnen haar werk zijn verlies, stilte, liefde en omgaan met kwetsbaarheid waarbij verbinding centraal staat.
Friedl’ Lesage (1970) is interviewer bij Radio 1 en gekend van onder meer haar programma Touché.
Lunchpauze
12u00 - 13u00
Kathleen Verhelst studeerde klassieke filologie, sociaal werk en gestalttherapie. Ze werkt als moreel consulente in het AZ Jan Portaels in Vilvoorde. Daarnaast is ze zelfstandig psychotherapeute en als trainer/supervisor actief in het hoger onderwijs en de gezondheidszorg.
Ze is erg gefascineerd door levensvragen en door de creatieve manier waarop mensen – óók zorgverleners – hiermee omgaan. In haar trainingen en supervisies begeeft ze zich dan ook graag op het terrein waar menselijkheid en professionaliteit elkaar raken.
Zowaar ook kwetsbaar, zelfzorg voor zorgverleners
13u00 - 13u40
Palliatieve zorg kent de laatste decennia – net als de curatieve zorg – een proces van toenemende complexiteit en technologisering. Tegelijkertijd blijft het vooral ook een werksetting vol levensvragen en ethische dilemma’s, die als zorgverlener voortdurend aan het eigen mens-zijn raken.
Wat als een situatie diep onder mijn huid kruipt, zodat ik me erdoor uit mijn lood geslagen voel? Wat als ik verlamd raak door onmacht bij tegenstrijdige verwachtingen van patiënt en zorgteam, of als het beeld van een stervende patiënt me met mijn eigen sterfelijkheid confronteert? Het zijn stuk voor stuk momenten waarop de eigen menselijke kwetsbaarheid van zich laat horen.
De erkenning van deze broze menselijkheid is inherent verbonden aan goede palliatieve zorg, maar vraagt om die reden ook voldoende aandacht en zorg op zich. Voeling houden met eigen kwetsbaarheid als mens, en tegelijkertijd professioneel beschikbaar blijven voor de patiënt en zijn naasten: het is een subtiele evenwichtsoefening, waar heel wat kracht in verscholen zit.
Dr. An Haekens is ouderenpsychiater en medisch directeur van de Alexianen Zorggroep Tienen. Ze is lid van de werkgroep psychiatrie en palliatie van Palliatieve Zorg Vlaanderen en heeft de voorbije jaren mee de opleiding ‘psychiatrische problemen in palliatieve zorg’ voor hulpverleners uit de palliatieve zorg verzorgd.
Psychische problemen in de palliatieve fase, teken van kwetsbaarheid of van kracht?
13u40 - 14u20
Aan de hand van een aantal casussen wordt toelichting gegeven bij verschillende psychiatrische ziektebeelden die kunnen optreden in een palliatieve fase. Naast een omschrijving van onder meer een delier, depressie, maar ook angst wordt stilgestaan bij de mogelijke oorzaken en betekenis van deze symptomen maar ook op welke manier hier best mee wordt omgegaan. Dr. Haekens gaat ook in op persoonlijke kenmerken of psychiatrische problemen die mensen meer kwetsbaar of net sterker kunnen maken in de palliatieve fase.
Intermezzo
14u20 - 14u35
Koffiepauze
14u35 - 15u00
Inge De Clippeleir is master in de Familiale en Seksuologische wetenschappen met een postgraduaat in Klinische Seksuologie. Ze bekwaamde zich verder in relatietherapie en volgde daarnaast ook een postgraduaat Integratieve Psychotherapie.
Ze werkt ondertussen vijftien jaar binnen het Oncologisch Begeleidingsteam van AZ Klina en AZ Voorkempen in de Noorderkempen als klinisch seksuoloog en relatietherapeut. In de eerste lijn is ze verantwoordelijke voor het vaginaal dilatatietraject en de AYA-zorg. In de tweede lijn werkt ze vooral ambulant met patiënten en hun eventuele partners. Daarnaast geeft ze vormingen, bijscholingen en intervisie aan patiënten en aan zorgverleners binnen de oncologische zorg.
Seksualiteit en intimiteit in palliatieve zorg, hoe staan patiënten en hun partner in hun kracht?
15u00 - 15u40
Intimiteit en seksualiteit bespreken in palliatieve zorg is niet evident. Veel zorgverleners voelen zich onzeker over hun rol hierin. Is seksualiteit wel een prioriteit? Bij wie ligt het initiatief om er over te praten? Er bestaan zowel bij patiënten als zorgverleners veel drempels. Het is echter onze taak als zorgverlener om het gesprek hierrond te openen, zeker omdat er een grote nood van patiënten is om geïnformeerd te worden rond deze thema’s.
In deze uiteenzetting worden meer concrete handvaten en aandachtspunten aangereikt zodat we samen kunnen bijdragen aan een sekspositiever klimaat binnen palliatieve zorg:
- Waarom is praten over seksualiteit belangrijk?
- Wanneer maken we dit bespreekbaar?
- Hoe doen we dat?
- Aandachtspunten binnen palliatieve zorg?
- Aanwijzingen voor de praktijk?
Carlo Leget is sinds 2012 hoogleraar zorgethiek aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Daarnaast leidt hij sinds 2023 het Centrum voor Rouw en Existentiële Waarden met Mai-Britt Guldin. Hij was van 2012-2022 bijzonder hoogleraar Zingeving en Ethiek in de palliatieve zorg voor het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en de Associatie Hospicezorg Nederland. Van 2011-2019 was hij vice-voorzitter van de European Association for Palliative Care (EAPC). Legets onderzoek beweegt zich op het grensvlak van (zorg)ethiek en zingeving, met name rond het levenseinde, en hij ontwikkelde het Diamantmodel. In september 2024 verscheen zijn nieuwe boek “Verlieskunst: over verlies, rouw en existentiële groei” (Guldin & Leget).
De kracht van kwetsbaarheid in verlies en rouw
15u40 - 16u20
Verlies en rouw maken ons kwetsbaar. Rouw kan o.a. onze weerstand verminderen, ons emotioneel labiel maken, onze concentratie aantasten, eenzaamheid vergroten en een gevoel van zinloosheid bevorderen. Rouw raakt ons in alle dimensies van ons menszijn. Het is bovendien niet alleen iets voor na een overlijden, maar begint al bij het verlies van je gezondheid en je toekomst wanneer je ongeneeslijk ziek wordt. Maar is er ook iets te leren van verlies en rouw? En hoe werkt dat dan? In deze lezing gaan we er vanuit dat rouw een uitdrukking van liefde is en niet weggaat zolang de liefde blijft. Rouw kan helpen te ontdekken wat echt belangrijk is in het leven. Hoe dat werkt, en hoe je mensen daarin kunt begeleiden, wordt uitgelegd aan de hand van een nieuwe benadering: het integratieve procesmodel voor verlies en rouw.
Afsluiting congres
16u20 - 16u30
Annuleringsvoorwaarden
Annulering door de deelnemer
U bent ingeschreven voor een PZV-activiteit vanaf het moment dat de gestandaardiseerde bevestigingsmail van uw inschrijving door onze dienst is verzonden. Vanaf dan gelden de volgende annuleringvoorwaarden:
1. Annulering gebeurt steeds schriftelijk via mail, telefonische melding is niet voldoende.
2. Annulering kan kosteloos in geval van ernstige ziekte of ongeval van de deelnemer. U meldt ons dit onmiddellijk schriftelijk vóór de start van de cursus via mail en stuurt de nodige attesten door per mail. Het volledige inschrijvingsbedrag wordt, zo dit reeds was vereffend, terug gestort. Let wel: ziekte of ongeval waardoor u slechts een deel van de sessies afwezig bent, geeft geen aanleiding tot kosteloze annulering. Het gemiste deel van de sessie kan in geval van wederkerende opleidingen ingehaald worden.
3. Annulering om welke andere reden ook heeft de volgende regeling tot gevolg:
a. Annuleren kan kosteloos tot 2 weken voor de start.
b. Bij annulering vanaf 2 weken voor de start blijft 20 % van het inschrijvingsbedrag verschuldigd + een administratiekost van € 25 voor opleidingen/evenementen van 1 dag en € 62 voor opleidingen/evenementen van meerdere dagen.
c. Bij annulering binnen de 7 dagen voor de start van de cursus blijft het volledige inschrijvingsbedrag verschuldigd.
d. Indien u verhinderd bent de cursus te volgen kan u zich, in plaats van te annuleren, wel laten vervangen door een collega of kennis. U meldt dit via mail vóór de start van het evenement.
e. Wanneer een overnachting wordt geboekt en betaald door PZV en deze overnachting moet geannuleerd worden o.b.v. bovenstaande redenen, wordt de kostprijs van de overnachting teruggestort aan de deelnemer. Dit onder voorbehoud dat het hotel de overnachting kosteloos annuleert. Indien kosteloos annuleren niet meer mogelijk is, wordt dit bedrag in rekening gehouden.
f. Indien de PZV-activiteit van een live versie overschakelt naar een digitale versie blijft het inschrijvingsbedrag behouden.
