Download de flyer

Studiedag dementie | 3 februari 2026

Waardig sterven bij dementie

Een genuanceerde studiedag over levenseinde en euthanasie

Een complexe thematiek vraagt een genuanceerd debat. Tijdens deze studiedag gaan onderzoekers, zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen een open dialoog aan over levensvragen, stervensvragen en euthanasie bij dementie. Geen zwart-wit verhaal, maar een gelaagde inhoud over de maatschappelijke en ethische uitdagingen die met deze thematiek verweven zijn. In de voormiddag brengen experten hun inzichten, gevolgd door een verdiepend panelgesprek. In de namiddag bieden we je verdere verdieping met workshops waarin ruimte is voor reflectie en ontmoeting.

Deze studiedag is een initiatief van Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, Palliatieve Zorg Vlaanderen en de Vlaamse Ouderenraad in sterk partnerschap met Metrodora expertisecentrum voor Health Humanities van de Universiteit Antwerpen.

Belangrijk:

  • Het namiddaggedeelte is tweedelig met verdiepende keuzesessies. Deelnemers kiezen er 2 sessies uit: één uit het aanbod van deel1 (1-6) en één uit het aanbod van deel 2 (7-11).
  • Deelnemers die kiezen voor sessie 6 (documentaire) hebben deze automatisch ook als 2de keuzesessie (want deze sessies zijn aansluitend). 
  • Op 06/11 zullen deelnemers een mail ontvangen waarin ze hun keuze voor twee sessies kunnen doorgeven.

PROGRAMMA

 

9u Onthaal 

9u30 Verwelkoming en voorstelling dagprogramma

9u40 Plenair gedeelte

  • Euthanasie bij dementie in de Lage Landen: Cijfers & spanningsvelden

Prof. dr. Kenneth Chambaere, socioloog en hoofddocent bij de Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, binnen de vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg van de UGent.

  • Euthanasie bij dementie, reflecties en ervaringen vanuit de klinische praktijk

Prof. dr. em. Patrick Cras, voormalig diensthoofd neurologie van Universitair Ziekenhuis Antwerpen en is voorzitter van Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek.

  • Inzichten en ervaringen uit Nederland, over euthanasie voor mensen met verworven wilsonbekwaamheid

Prof. dr. Hans van Delden, hoogleraar Medische Ethiek, Universitair Medisch Centrum Utrecht.

11u25 Pauze

11u40 Panelgesprek

Met o.a. een mantelzorger, een verpleegkundige, een Nederlandse en een Belgische onderzoeker en een lid van de Vlaamse Ouderenraad.

12u30 Lunchpauze

13u30 Start verdiepende sessies – DEEL 1

  1. Interprofessioneel samenwerken in het kader van een palliatieve zorgbenadering voor mensen met dementie door dr. Katleen Van Emelen (Palliatieve Zorg Vlaanderen) en dr. Joke Pauwelyn (Expertisecentrum Dementie Vlaanderen).

  2. In gesprek door samen te lezen met Nele Buyst, dichter en doctoraatstudent aan de UAntwerpen departement Wijsbegeerte, lid van Metrodora (Expertisecentrum Health Humanities UA). Tijdens deze sessie lezen we samen teksten die aansluiten bij het thema dementie en palliatieve zorg. Daarna bespreken we wat de teksten met ons doen en delen we inzichten en ervaringen, wat zowel leerzaam als troostend kan zijn.

  3. De rol van naasten bij het einde van het leven van mensen met dementie door Trijntje Scheeres-Feitsma, senior onderzoeker Familiezorg, Hanzehogeschool Groningen promovenda PThU.

  4. De evaluatie van wilsbekwaamheid bij mensen met dementie in het kader van euthanasie door Frank Schweitser, Doctor in de filosofie en onderzoeker aan de VUB.

  5. Palliatieve zorg en diversiteit in de zorg voor mensen met dementie door Winny Ang, psychiater en schrijfster, docent aan de UAntwerpen, lid van Metrodora en Liesbeth Verpooten, huisarts en docent aan de UAntwerpen.

  6. Documentaire Complaints of a Dutiful Daughter (Hoffmann, 1994) gevolgd door een filosofisch gesprek over liefde in tijden van Alzheimer door Prof. dr. Katrien Schaubroeck, hoogleraar Wijsbegeerte en lid van Metrodora (deze sessie duurt 90 minuten, dus wie hiervoor inschrijft neemt ook deel aan deze sessie in blok 2).

    14u20 Start verdiepende sessies – DEEL 2

  7. Mijn papieren. Wat breng je als arts en begeleider van een gesprek aan in een gesprek? Door dr. Katleen van Emelen (Palliatieve Zorg Vlaanderen) en dr. Joke Pauwelyn (Expertisecentrum Dementie Vlaanderen).

  8. Palliatieve zorg tijdig bespreekbaar maken voor mensen met dementie en hun naasten. Vroegtijdige zorgplanning als instrument. Door Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde VUB-UGent.

  9. Anticiperende rouw en verlies bij dementie. Een indringende kijk op het voortdurend afscheid nemen door Herman Wauters, dementie-expert Expertisecentrum Dementie Orion.

    Vooraleer het stervensproces, met of zonder euthanasie, van een persoon met dementie wordt ingezet, zijn er reeds heel wat verlies- en rouwmomenten geweest in de aanloop daartoe. Om die laatste fase op een waardige manier samen te kunnen beleven, lijkt het een voorwaarde om zich bewust te zijn van wat er reeds vooraf ging en hoe hiermee omgegaan werd. Het nieuwe documagazine ‘Rouw en verlies bij dementie’ dat de verschillende aspecten van het voortdurend afscheid belicht, wordt in deze sessie toegelicht en verder uitgediept.

  10. Een waardig levenseinde in de thuisomgeving: noden en aanbevelingen voor het ouderenbeleid. Sessie door de Vlaamse Ouderenraad.

    Welke voorwaarden zijn nodig om thuiswonende ouderen optimaal te ondersteunen tijdens de laatste levensfase? Van opmaak van de vroegtijdige zorgplanning tot het vervullen van de laatste wensen. Deze workshop focust op mantelzorgers, zorgverleners en andere betrokkenen, en stimuleert een actieve uitwisseling van goede praktijken en noodzakelijke randvoorwaarden aan de hand van een beeldfragment.

  11. In gesprek door samen te lezen met Nele Buyst, dichter en doctoraatstudent aan de UAntwerpen departement Wijsbegeerte, lid van Metrodora (expertisecentrum Health Humanities UA).
    Tijdens deze sessie lezen we samen teksten die aansluiten bij het thema dementie en palliatieve zorg. Daarna bespreken we wat de teksten met ons doen en delen we inzichten en ervaringen, wat zowel leerzaam als troostend kan zijn.

 

15u00 Einde met gelegenheid tot napraten en een drankje

 

PRAKTISCH

 

Datum

Dinsdag 3 februari 2026 van 9u30 tot 15u00

Locatie

Stadscampus Universiteit Antwerpen, gebouw C, Prinsstraat 13 te 2000 Antwerpen

Prijs

150 eur  /  Leden Palliatieve Zorg Vlaanderen 135 eur

Schrijf je in
Meer recente berichten