Rouw bij kinderen en jongeren

Algemeen

Kinderen rouwen ook, maar anders dan volwassenen. Ze rouwen in de allereerste plaats als kinderen, met hun mogelijkheden om te denken, te voelen, te uiten en te verwerken. Ieder kind reageert op zijn eigen manier. Dit kan sterk verschillen van kind tot kind. Een kind rouwt niet enkel thuis, maar ook op school, in de jeugdbeweging, bij vriendjes … Daar op verhaal mogen komen, helpt het kind om zijn verlies een plaats te geven. Denk dus als ouder niet te snel dat jouw kind niet goed reageert of zijn verdriet niet goed verwerkt.

Kinderen rouwen in stukjes: kinderen zijn naast hun rouw ook volop bezig met kind zijn, kunnen nu eens groot verdriet hebben en straks bijvoorbeeld vrolijk spelen als kleuter. Kinderen beschermen zichzelf spontaan door niet te veel ineens te voelen, te rouwen. Kinderen kunnen later, als ze opgroeien en hun gemis anders ervaren of begrijpen, opnieuw rouwen. Dit alles kan de indruk geven dat hun rouwproces verbrokkeld verloopt.

Kinderen hebben een grote nood aan zich veilig voelen. Dit zorgt ervoor dat een kind soms zijn rouwproces op wacht zet, alsof hij wacht tot je als ouder zelf terug steviger staat.

Hou er rekening mee dat rouwen veel meer is dan verdrietig zijn. Kinderen laten vaak niet openlijk hun verdriet zien, maar vragen aandacht via hun gedrag en hun lichaam. Dit kan gaan om: angstig zijn, heel kwaad en agressief zijn, lastig doen, moeilijk slapen, opstandig of teruggetrokken zijn in de klas, slecht eten, zindelijkheidsproblemen vertonen (of andere vormen van regressie of een stap terug doen in de ontwikkeling), stoer of koel reageren, lichamelijke klachten hebben … Dat zijn allemaal normale uitingen van rouw.

Erover praten is voor de meeste kinderen niet de beste en zeker niet de enige manier van verwerken. Kinderen verwerken veel emoties en gebeurtenissen in hun spel. Het naspelen of tekenen van wat er is gebeurd, bijvoorbeeld het ongeval of de begrafenis, is hun manier van proberen vat te krijgen op wat hen is overkomen en wat ze voelen.

Kinderen in een verdrietsituatie verliezen vaak meer dan alleen die dierbare persoon. Ze verliezen ook hun vertrouwde, vanzelfsprekende leefomgeving van vóór het verlies en soms ook een stuk ouderlijke aandacht gezien je als ouder zelf aan het rouwen bent.
Kinderen hebben niet enkel behoefte aan troost en hulp, ze willen ook graag zelf hun ouders helpen. Het helpt kinderen als ze deze troost mogen geven en hierin gezien en gewaardeerd worden (helpen is prima zolang het kind niet te veel de ouderrol op zich neemt).

Jongeren hebben een eigen wereld. Gezien jongeren zich net aan het losmaken zijn, kan iemand verliezen hen diep raken. Jongeren zoeken hierin eerder steun bij leeftijdsgenoten of in hun eigen leefwereld (computer, muziek…). Jongeren stellen hun rouwproces vaak uit of stappen in een ouderrol vanuit willen beschermen en zorgen.

Al deze reacties zijn normaal en te verwachten bij kinderen in rouw en verdienen aandacht, maar zijn niet zorgwekkend. Wat kunnen dan wel signalen zijn dat jouw kind meer hulp nodig heeft? Zorgwekkende signalen kunnen zijn: alarmerende reacties op alle vlakken die lang duren, onverwachte en niet passende reacties of helemaal niet reageren. Indien men twijfelt, kan men hierover spreken met een vertrouwensfiguur zoals de huisarts of de leerkracht. Het helpt het kind als het gezien wordt in zijn moeilijkheden met de verliessituatie en niet als een ‘abnormaal’ kind.

Kinderen bij verlies en verdriet opvangen

Kinderen helpen in verliessituaties betekent hen uitleggen wat er gebeurt en hen opvangen in hun vragen, gevoelens en reacties.Dit vraagt veel geduld en begrip. Belangrijk hierbij is een grote luisterbereidheid, er zijn voor het kind met een open hart, als een rots in de branding. Dit vraagt veel van de ouders en komt bovenop het eigen verdriet

 

Kinderen hebben drie fundamentele behoeften:

Hiermee rekening houden maakt dat men echt wel de juiste dingen doet en zegt, ook al is men doodop, overstuur of verdrietig. Als men de nodige aandacht en zorg voor de kinderen niet kan opbrengen, is het goed hulp vanuit de omgeving te vragen of toe te laten.

Kinderen verder helpen

Wat kinderen in rouw helpt:

Helpende tips, ook op langere termijn:

Blijf op de hoogte!
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang de laatste nieuwtjes!