Het afscheid- en rouwproces en het omgaan met verlies begint niet enkel vanaf het overlijden. Van zodra de diagnose bekend is, word je geconfronteerd met het afscheid, het levend verlies en zal je hier al om rouwen. Maar hoe doe je dat, afscheid nemen? Is er iets als een ‘goed afscheid’? En wat houdt levend verlies nu juist in?
Key note spreker van dit webinar is Evi Hanssen, ervaringsdeskundige en ambassadeur van Palliatieve Zorg Vlaanderen. In haar podcast ‘De afscheidstournee van mijn moeder’ en boek ‘Traag naar de hemel’ beschreef zij het afscheidsproces van haar moeder. Daarna gaan we in gesprek met Let Dillen, psychologe gespecialiseerd in rouw en rouwbegeleiding en Nicole Vandenabeele, vrijwilliger rouwbegeleiding Netwerk Palliatieve Zorg Heidehuis.
‘Toen ik te horen kreeg dat mijn moeder de ziekte niet zou overleven, begon ik te rouwen. Het ziekteproces was zwaar, maar doordat je bewust afscheid kan nemen, kan je er een periode van onschatbare waarde van maken. Mijn moeder is inmiddels weg uit mijn leven en misschien volgt later nog een tsunami aan emoties, maar voorlopig gaat het goed. Zij kreeg namelijk het afscheid dat zij wou en heeft ons nog kunnen begeleiden in ons rouwproces‘.
Evi Hanssen, ervaringsdeskundige en ambassadeur van Palliatieve Zorg Vlaanderen.
Cera, Ferm en Palliatieve Zorg Vlaanderen organiseren in februari 2025 per provincie 2 wandelingen voor mensen die in de nabije toekomst iemand moeten afgeven. Ontmoet lotgenoten en ga op stap met een ervaren begeleider. Elke wandeling duurt anderhalf uur en wordt afgesloten met warme soep.
‘Stoffelijk’ is een vijfdelige podcast, op de raaklijn tussen leven en dood, human interest en wetenschap.
Valère, de partner van Veerle Duflou, koos ervoor zijn lichaam aan de wetenschap te schenken. Nu, tien jaar na zijn overlijden, wil Veerle weten wat er met die lichamen gebeurt. Ze trekt naar het anatomielab van de Universiteit Antwerpen en volgt de mensen bij wie deze lichamen terechtkomen. Hoe verloopt een donatieproces? Hoe ervaren deze mensen dit? Hoe helpt dit de wetenschap vooruit? En wat is er met het lichaam van Valère gebeurd?
Een podcast van De Standaard.
Een podcast over verlies en rouw. Want het is een weg die je moet afleggen. Want we gaan het vaak uit de weg. Want als er iets of iemand weg is, valt er vaak nog veel meer weg. Wat je verliest, is weg. In deze podcast praat Sofie Verschueren met mensen die het hebben meegemaakt en het taboe mee willen doorbreken.
In deze podcast voert Evi Hanssen de laatste gesprekken met haar moeder nadat zij te weten kwam dat zij ongeneeslijk ziek was. Ze nemen bewust afscheid door nog zo veel moois te beleven, te vertellen en samen te zijn.
Een podcast van Nieuwsblad Podcasts en Billie, het lifestylemagazine van Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg.
Nona Van Braeckel is 16 wanneer ze haar papa verliest. Na de rouwstoet gaat iedereen verder, maar voor Nona staat het leven even stil. In een openhartige podcast praat ze met lotgenoten. Hoe geef je rouw en verdriet een plaats in je leven? ‘Na de rouwstoet’ gaat over hoe verlies heel aanwezig blijft en deel van je wordt, maar ook over hoe je uiteindelijk toch weer leert genieten van het leven.
Een podcast van VRT Max en Studio Brussel.
In samenwerking met Palliatieve Zorg Vlaanderen en Cera worden een aantal tools voor het afscheids- en rouwproces gebundeld voor palliatieve personen zelf, hun naasten en omstaanders. Veel mensen hebben het gevoel alleen te staan in het rouwproces en niet begrepen te worden. Daarnaast kunnen onderstaande tools inspiratie bieden om bewust afscheid te nemen.
Een brochure voor mensen die een dierbare verloren. Het gaat in op vragen zoals: Wat kan helpend zijn bij rouw? Wat kan je zelf doen? Wat kan je omgeving doen? Hoe breng je kinderen op de hoogte?
Evi Hanssen en haar moeder schrijven over het afscheidsproces, over hoe omstaanders reageren en over leven. In dit boek voegt Evi ook de afscheidsbrief toe die ze aan haar moeder bezorgde ter inspiratie voor mensen die hetzelfde doormaken. Bestel het boek aan gereduceerd tarief via info@palliatievezorgvlaanderen.be.
Een gids vol praktische tips voor ongemakkelijke en ingewikkelde gesprekken over rouw en verlies. Geschreven door Mariska Overman en Rob Bruntink.
Ervaringen met dood, verlies en rouw roepen al snel ongemak op. Als een collega ernstig ziek is, een vader op de school van je kind is overleden, of als je hoort dat die vriendin van vroeger niet lang meer te leven heeft. Wat zeg je dan? ‘Ik weet niet wat ik zeggen moet…’ helpt je op weg om het gesprek toch aan te gaan of een troostende schouder te bieden. Daarnaast geeft het ook handreikingen hoe je met je eigen partner of ouders over de laatste levensfase kan praten. Dit boek biedt praktische tips en slimme handvatten om de juiste woorden te vinden en er op het cruciale moment voor de ander te zijn.
Vzw Verlies Verbindt richt zich op de ondersteuning van nabestaanden die een geliefde zijn verloren. Het is een organisatie voor en door lotgenoten, met als doel rouw en verlies bespreekbaar te maken en een laagdrempelig aanbod te bieden dat aansluit bij ieders behoeften.
De vzw biedt diverse activiteiten waarin lotgenoten elkaar kunnen ontmoeten en steun vinden. De soorten activiteiten zijn o.a.:
Zeg het maar is een podcastbedrijf dat zich specialiseert in het opnemen en bewerken van levensverhalen in de vorm van hoogwaardige audio-opnames. Zij brengen de verhalen van mensen tot leven in een intieme, persoonlijke setting, gericht op het vastleggen van belangrijke mijlpalen zoals afscheid, geboorte, huwelijken, pensioen en andere grote gebeurtenissen. Hun missie is om herinneringen blijvend te maken en familiebanden te versterken door deze verhalen door te geven aan toekomstige generaties.
Meer weten? Beluister het onderstaande fragment.
Wil je graag nog iets tastbaar achterlaten voor je naasten? Zijn er zaken die je moeilijk bespreekbaar vindt, maar toch gezegd wil hebben? Amfora schrijft op basis van een gesprek het eindelevensverhaal neer in een boekje voor nabestaanden.
Documentairemaker Tuur Tisseghem verstond de kunst om zich onzichtbaar te maken en maakte een integer portret van Dirk. Hoofdverpleegkundige Kobe Sercu geeft hem een laatste knipbeurt, schrijft zijn levensverhaal op in een Amfora-boekje en zingt voor hem. Of hoe de laatste weken van iemand die geen familie meer heeft en geen bezoek meer ontvangt, toch nog verbindend kunnen zijn.
Dirk wil nog leven tot en met de laatste minuut. En daar mogen wij eerbiedig bij zijn. Een waardig afscheid.
In sommige ziekenhuizen, woonzorgcentra en thuiszorgorganisaties zijn er waakkoffers beschikbaar voor mensen die waken bij patiënten. Je haalt uit de koffer wat je zelf nuttig vindt:
Een interview met Evi Hanssen naar aanleiding van het webinar over de rol van palliatieve zorg in het afscheidsproces.